W jaki sposób oznacza się gatunki stali na podstawie ich właściwości?

Stale to bardzo obszerna grupa materiałów o różnych właściwościach i szerokim zastosowaniu, dlatego też ważna jest odpowiednia klasyfikacja gatunków. Oznaczeń stali jest wiele, zgodnie z normami europejskimi każdy gatunek stali ma nadany znak i numer, który identyfikuje tylko jeden materiał. Klasyfikacja stali wynika z wielu czynników, przy czym nie jest to tylko skład chemiczny, ale też właściwości mechaniczne i technologiczne stali.

Podstawowy podział stali i coraz liczniejsze podgrupy

Zacznijmy od tego, że stale niestopowe, inaczej stale węglowe, to stale zawierające znikome ilości innych pierwiastków. Wyróżniamy wśród nich stale niskowęglowe, średniowęglowe i wysokowęglowe. Obok nich mamy stale stopowe z innymi dodatkami, które nadają materiałowi inne cechy, określone właściwości. Mogą mieć podwyższoną hartowność, określone właściwości wytrzymałościowe, nowe własności chemiczne i fizyczne. Już w tym punkcie zaczyna się robić „gęsto”, bo kiedy zaczynamy rozkładać rodzaje stali na kolejne grupy – według składu, właściwości, zastosowania – łatwo się pogubić.

Klasyfikacja stali według wytrzymałości na rozciąganie, sprężystości i nie tylko

Tabel z zestawieniami gatunków i rodzajów stali generalnie jest wiele, zarówno tych europejskich, jak i naszych krajowych. Wiele osób zupełnie niezwiązanych z tematyką wyrobów hutniczych może się pewnie zastanawiać, dlaczego podział nie jest jednolity, skoro generalnie w normalizacji zawsze do tego dążymy? Odpowiedź na to pytanie zawarliśmy w pierwszym zdaniu naszego wpisu. Stal przy wielu zastosowaniach musi charakteryzować się konkretnymi właściwościami, jak wytrzymałość na rozciąganie, sprężystość, plastyczność, czy ciągliwość. Wyróżniamy przy tym stal jakościową, stale specjalne o specjalnych zastosowaniach, jak stal kwasoodporna, żaroodporna, czy magnetyczna. Wygodniej jest więc szukać np. stali do produkcji elementów przyrządów pomiarowych wśród ograniczonej grupy stali narzędziowej, a nie w zestawieniach obejmujących wszystkie gatunki i rodzaje.